به نقل از «فرارو»

چرا کاهش تورم به معنی کاهش «گرانی» نیست؟

تاریخ انتشار: ۴ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۰۶۲۱۴۴

هر چند گرانی به معنای سطح بالای قیمت‌ها نسبت به درآمدها پابرجاست، اما کاهش تورم نمایش‌گر کاهش شیب رشد قیمت‌هاست.

 به گزارش فردای اقتصاد، کاهش ۱۲ واحد درصدی تورم در خردادماه خبری نبود که برای عموم باورپذیر قرار بگیرد. همه ما روزانه با افزایش مداوم قیمت کالاها و کاهش توانمان برای تهیه ملزومات زندگی دست‌وپنجه نرم می‌کنیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بنابراین پذیرفتن کاهش تورم احتمالاً سازگاری چندانی با شهود ما نداشته باشد. اما این احتمال را هم باید در نظر گرفت که شاید تصور ما از شاخص اقتصادی تورم کاملاً با تعریفش مطابق نباشد و شاید در مجموع کاهش تورم محاسبه‌شده بتواند در حد خودش خبر خوبی -حتی اگر شده موقت- باشد.

نمودار بالا شاخص قیمت‌ مصرف‌کننده را که مرکز آمار منتشر می‌کند نمایش می‌دهد. انواع شاخص‌های تورم، از تورم ماهانه تا سالانه و نقطه به نقطه، از روی این شاخص محاسبه می‌شوند. طبق آخرین رویکرد مرکز آمار، متوسط قیمت یک سبد مصرفی طی سال ۱۴۰۰ برابر با شاخص ۱۰۰ در نظر گرفته می‌شود. همچنین طبق وزن اقلام مصرفی گوناگون در سبد یک خانوار متوسط در سال ۱۴۰۰، به هر کدام از اقلام وزن مشخصی داده شده است.

حالا همان‌طور که نمودار نشان می‌دهد، در میانه سال ۱۴۰۰ شاخص حدود ۱۰۰ بوده و تا پایان مهرماه به ۱۰۲.۴ رسیده است. در اردیبهشت ۱۴۰۱ عدد شاخص ۱۲۰ شده است: یعنی ۲۰ درصد افزایش متوسط قیمت‌ها از اول مهر ۱۴۰۰ تا آخر اردیبهشت ۱۴۰۱. سپس در خردادماه به دلیل حذف ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی برای دسته‌ای از کالاها، قیمت این کالاها به صورت یک‌باره با افزایش قیمت همراه شد. اما همان‌طور که نمودار نشان می‌دهد، شیب نمودار قیمت‌ها قبل و بعد از این اتفاق کمتر بوده است.

چرا تورم به ناگهان ۱۲ درصد کم شد؟

می‌توان شیب زیاد تغییر خردادماه را به این صورت تعبیر کرد که دولت تورمی را که پیش‌تر و به آرامی باید وارد می‌شده، با پرداخت یارانه به تعویق انداخته بوده و باعث شده بعداً تحت فشار بیشتر قیمت‌ها، رشد قیمتی ناگهانی اتفاق بیفتد. به هر صورت، پس از این جهش قیمتی، رشد سالانه قیمت‌ها یا تورم نقطه به نقطه که قیمت‌های پایان یک ماه را با قیمت‌ها در پایان ماه مشابه سال قبل (مثلاً خرداد ۱۴۰۲ نسبت به خرداد ۱۴۰۱) مقایسه می‌کند، افزایش چشمگیری پیدا کرد. اما از آنجا که شیب نمودار دیگر بیشتر نشد، پس از یک سال حالا که تورم نقطه‌ای خرداد را محاسبه می‌کنیم، کاهش تورم به چشم می‌خورد.

شیب خط قرمزرنگ در نمودار بالا همان تورم نقطه به نقطه خرداد است که به وضوح شیب کمتری از نمودار زردرنگ دارد. نمودار زرد در واقع تورم نقطه به نقطه در اردیبهشت را نشان می‌دهد.

تصور ما از گرانی چه فرقی با تورم دارد؟

تصور ما از گرانی بیشتر به سطح بالای قیمت‌ها برمی‌گردد. برای این که تشخیص دهیم این سطح «بالا» است قاعدتاً آن را با درآمد خودمان مقایسه می‌کنیم. بنابراین نهایتاً می‌توان گرانی را بیشتر هم‌ارز «قدرت خرید» (به زبان ساده، نسبت درآمد فرد به سطح قیمت‌ها) دانست.

نمودار بالا نشان می‌دهد حتی اگر شیب نمودار افقی باشد، یعنی تورم در سطح ماهانه یا سالانه به صفر میل کند، باز هم سطح قیمت‌ها مثلاً ۹۰ درصد بیشتر از سال ۱۴۰۰ است، در حالی که سطح درآمدها در این حد افزایش نیافته است. طی یک ماه خرداد، تورم سالانه‌ای که حساب می‌کنیم، طبق تعریف کاهش یافته است. اما قدرت خرید ما با فرض همان تورم ماهانه دو درصدی، کاهش یافته است. در نتیجه کالاها «گران‌تر» شده‌اند و قیمتشان بیشتر شده، اما سرعت افزایش قیمت کاهش یافته است.

در کنار این موضوع، تفاوت سبد مصرفی هر شخص با سبد مصرفی متوسطی که مرکز آمار در نظر می‌گیرد و همچنین وابستگی احساس ما از قیمت‌ها به قیمت کالاهای روزمره‌ای که به ویژه اخیراً با افزایش قیمت همراه بوده‌اند، باعث می‌شود احساس ما از تورم از تورم محاسباتی مقداری فاصله بگیرد. ضمن این که نحوه محاسبه تورم در ایران هم با انتقادات مختلفی همراه است.
کاهش دوازده درصدی حاوی خبر خوبی است؟

به عنوان جمع‌بندی می‌توان گفت در حالی که سطح قیمت‌ها نسبت به درآمد ما بالاست، اما شیب افزایش قیمت‌ها کمی کند شده است. هر چند که هنوز سرعت رشد قیمت‌ها بسیار بالاتر از اکثریت مطلق کشورهای دنیاست و شاید مهم‌تر از آن، تداوم رشد کسری بودجه و پایه پولی نوید کاهش بیشتر تورم را نمی‌دهد. صرفاً می‌توان گفت موقتاً کاهش شیب قیمت‌ها و این موضوع که رشد قیمت‌ها با نرخی که در خردادماه سال گذشته اتفاق افتاد، ادامه نیافت، خبر خوبی است، اما اصلاً کافی نیست و چندان هم پایدار به نظر نمی‌رسد.

منبع: فرارو

کلیدواژه: تورم گرانی قیمت طلا و ارز قیمت موبایل نقطه به نقطه افزایش قیمت نشان می دهد کاهش تورم تورم نقطه سال ۱۴۰۰ رشد قیمت قیمت ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۰۶۲۱۴۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کدام دهک بیشترین تورم را تجربه کرد؟

طبق آمار‌های بانک مرکزی، خانوار‌های حاضر در دهک‌های هزینه‌ای بالاتر که ثروتمندان کشور را تشکیل می‌دهند، از دهک‌های پایین، که همان افراد با سطح درآمد و هزینه کمتر هستند، تورم بیشتری را تجربه کرده‌اند.

به گزارش تجارت نیوز، هفته گذشته بود که مرکز آمار ایران، با انتشار گزارش شاخص قیمت مصرف‌کننده، از آمار نرخ تورم در نخستین ماه سال جاری رونمایی کرد. در گزارش مرکز آمار، نرخ‌های تورم به تفکیک دهک‌های هزینه‌ای نیز محاسبه و ارائه شده‌اند.

علت تفاوت تورم دهک‌ها به شیوه هزینه‌کرد آن‌ها برمی‌گردد؛ خانوار‌های ایرانی با هر سطح درآمد و هزینه، سبد مصرفی متفاوتی دارند و از برخی کالا‌ها و خدمات بیشتر و از برخی از آنها، کمتر مصرف می‌کنند. از سوی دیگر، میزان افزایش قیمت‌ها در دسته‌بندی‌های گوناگون این کالا‌ها و خدمات متفاوت است و همین تفاوت سبب اختلاف تورم‌های ثبت شده برای دهک‌های هزینه‌ای است.

طبق آمار‌های بانک مرکزی، خانوار‌های حاضر در دهک‌های هزینه‌ای بالاتر که ثروتمندان کشور را تشکیل می‌دهند، از دهک‌های پایین، که همان افراد با سطح درآمد و هزینه کمتر هستند، تورم بیشتری را تجربه کرده‌اند.

بررسی‌ها حاکی از آن هستند که در حالی نرخ تورم ۱۲ ماهه منتهی به فروردین ۱۴۰۳ در کل کشور معادل ۳۸.۸ درصد بوده، دهک اول کمترین نرخ تورم سالانه، معادل ۳۴.۷ درصد را ثبت کرده و این رقم در بالاترین دهک هزینه‌ای در سطح ۴۰.۱ درصدی قرار گرفته است. به این ترتیب، اختلاف بیشترین و کمترین نرخ تورم سالانه دهک‌های هزینه‌ای برابر با ۵.۶ واحد درصد بوده که در مقایسه با اسفند ماه سال گذشته ۰.۲ واحد درصد افزایش پیدا کرده است.

افزایش نرخ تورم با بالا رفتن در دهک‌های هزینه‌ای، در بررسی نرخ‌های تورم ماهانه و نقطه به نقطه فروردین ماه نیز دیده می‌شود.

نرخ تورم ماهانه در فروردین ۱۴۰۳ برای دهک هزینه‌ای اول برابر با ۲.۴۴ درصد بوده و این رقم با افزایش تدریجی در دهک‌های بالاتر، به ۲.۷۷ درصد در دهک هزینه‌ای دهم رسیده است.

نرخ تورم نقطه به نقطه نیز در دهک اول کمترین میزان خود یعنی ۲۸.۱ درصد را ثبت کرده است. با این وجود، این بار دهک نهم شاهد بیشترین تورم نقطه به نقطه به میزان ۳۱.۶ درصد بوده است.

چرا نرخ تورم دهک‌های بالاتر بیشتر است؟

مهم‌ترین علت اختلاف نرخ تورم در بین دهک‌ها، ضریب اهمیت کالا‌های و خدمات در سبد مصرفی این خانوارهاست. طبق داده‌های مرکز آمار، کالا‌های خوراکی، آشامیدنی و دخانیات، اهمیت بیشتری در سبد مصرفی خانواده‌های دهک‌های پایین‌تر دارد، اما در دهک‌های بالاتر، اهمیت کالا‌های غیرخوراکی بیشتر می‌شود.

آمار‌ها نشان می‌دهند که ضریب اهمیت خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات در دهک اول ۴۲.۴ درصد بوده و این رقم در دهک دهم به ۲۱.۶ درصد کاهش یافته است. در مقابل، دهک اول ۵۷.۶ درصد از هزینه‌های خود را به کالا‌های غیرخوراکی و خدمات و اختصاص داده و این میزان در دهک دهم برابر ۷۸.۴ درصد بوده است.

از آنجا که در فروردین ماه امسال، نرخ تورم نقطه به نقطه و سالانه کالا‌های غیرخوراکی و خدمات، بالاتر از کالا‌های خوراکی بوده، دهک‌های بالاتر که هزینه بیشتری برای این کالا‌ها می‌کنند، شاهد نرخ تورم بیشتری بوده‌اند.